Misteriozni radiosignal iz dubina svemira zbunjuje naučnike

Svemir nam je ponovo poslao jedan od svojih najtajanstvenijih signala. Astronomi su detektovali radiosignal koji dolazi iz izvora sa kojeg stižu impulsi na svakih otprilike 14 minuta. Međutim, od njegovog prvog otkrića uspjeli smo registrovati samo manji broj ovih impulsa, piše IFLScience. Iako su ranije pronađeni slični izvori, ovaj signal se izdvaja jer je izuzetno polariziran, a ono što dodatno zbunjuje jeste činjenica da se njegovo emitiranje ubrzava.

Signal nazvan CHIME J1634+44 spada u grupu dugoperiodičnih radijskih tranzijenata (LPRT), ali se svojim osobinama ne može povezati s bilo čim što je do sada poznato. Njegovo ponašanje otvara brojna pitanja i dovodi u pitanje dosadašnje teorije o nastanku ovakvih svemirskih fenomena.

Tradicionalno, radiosignali su bili podijeljeni u tri osnovne kategorije: stalne izvore, jednokratne bljeskove i pulsare čiji se signali ponavljaju u vrlo kratkim intervalima. Signali s dužim periodima uglavnom su se smatrali interferencijama nastalim uslijed ljudske tehnologije.

Situacija se promijenila kada je naučnica Natasha Hurley-Walker otkrila signal koji se ponavljao svakih 1091 sekundu, što je znatno duži period nego kod poznatih pulsara. Tako je formirana nova kategorija dugoperiodičnih radijskih tranzijenata, a potraga za novim takvim signalima je započela.

Do sada je pronađeno desetak takvih izvora, a za neke se pretpostavlja da potiču iz sistema u kojima se crveni i bijeli patuljak kreću u bliskoj orbiti. Međutim, signal CHIME J1634+44 ne odgovara ovom modelu.

Prvi put je signal otkriven u oktobru 2022. godine uz pomoć kanadskog teleskopa CHIME, a potvrđen je i nezavisnim posmatranjem evropskog teleskopa LOFAR. U početku je registrovan samo jedan bljesak, ali se izvor kasnije redovno aktivirao u četiri godine zabilježeno je ukupno 89 bljeskova.

Ovaj signal dolazi iz relativno 'praznog' dijela Mliječne staze, u sazviježđu Herkula. Uprkos tome, optički teleskopi nisu identificirali nijedan objekt koji bi mogao biti izvor ovog fenomena.

Naučnici su primijetili da se impulsi obično javljaju svakih 4206 sekundi (oko 70 minuta), mada se ponekad signal ponovi već nakon 841 sekundu (14 minuta). Pretpostavlja se da je kraći period stvaran, ali zbog slabije snage signala ili neadekvatnog usmjerenja mnogi impulsi nisu registrovani.

Postojeća objašnjenja za dugoperiodične radijske tranzijente vežu ih za binarne sisteme u kojima se dva patuljka kreću jedan oko drugog i šalju signal poput svjetionika. Međutim, kod signala CHIME J1634+44 situacija je drugačija.

Prije svega, signal je gotovo u potpunosti kružno polariziran, što upućuje na nastanak u vrlo snažnom magnetskom polju. Takav nivo polarizacije je rijedak i teško objašnjiv, a slični fenomeni do sada su registrovani samo kod nekih bljeskova sa relativno bliskih zvijezda, uključujući i Sunce.

Druga izuzetno zanimljiva karakteristika jeste da se interval između impulsa smanjuje, što ukazuje da se izvor ubrzava pojava koja do sada nije viđena kod ovakvih signala.

Autori studije, koja je prihvaćena za objavu u časopisu The Astrophysical Journal Letters, navode nekoliko mogućih objašnjenja. Jedna od njih sugeriše da materijal sa zvijezde pratioca pada na bijelog patuljka ili neutronsku zvijezdu, povećavajući njenu rotaciju i ubrzavajući izvor signala. Druga teorija govori o procesu spajanja dva bijela patuljka, što bi trebalo generisati gravitacione talase, koje trenutno još nismo uspjeli detektovati.

(Foto: Chime/Twitter)