Nakon izjave predsjednika Srbije Aleksandra Vučića da sve zemlje Balkana što prije uđu u Evropsku uniju, oglasio se ministar odbrane Bosne i Hercegovine Zukan Helez.
Ideja koju je iznio Aleksandar Vučić da sve zemlje Balkana što prije uđu u Evropsku uniju, ako se posmatra bez cinizma i uz pretpostavku iskrene namjere, otvara niz pitanja koja više ne mogu ostati na nivou političkih poruka i medijskih izjava. Ako je to zaista ozbiljna ponuda, onda ona ne obavezuje samo lidere Balkana – ona direktno obavezuje i Evropsku uniju. Ali, prije svega, obavezuje samog Vučića da se jasno i nedvosmisleno očituje: da li to zaista iskreno misli ili je riječ o političkoj slamci spasa, pokušaju da se pažnja skrene sa višemjesečnih dubokih političkih i društvenih problema u Srbiji, te nesmotrene geopolitičke “ekskurzije” koju je manifestirao sam Vučić smatrajući se faktorom i za Putina i SAD te Kinu i ostavši “mokrih opanaka” sa svih tih “partnerskih” strana – navodi Helez.
Međutim, dodaje Helez, ako je odgovor potvrdan i ako dobije podršku zemalja Zapadnog Balkana i ako se iza ove ideje zaista krije politička volja, tada se više ne može govoriti o „evropskoj perspektivi“, već o evropskoj odluci s jasno određenim rokovima.
Prvo i ključno pitanje glasi: šta će Evropska komisija učiniti ako se pred nju stavi jasan politički zahtjev za ubrzanim, zajedničkim ulaskom Zapadnog Balkana u EU? Dosadašnji model proširenja pokazao se sporim, neujednačenim i često zarobljenim u unutrašnjim političkim kalkulacijama same Unije – rekao je Helez.
Naglašava da proces ne znači preskakanje pravila, nego njihovu ubrzanu i faznu primjenu.
Model postepenog usvajanja i pune primjene evropskih normi – uključivanje u jedinstveno tržište, carinsku uniju, energetsku i digitalnu politiku EU, kao i mogući postepeni ulazak u šengenski prostor ili korištenje eura – može biti realan, mjerljiv i politički održiv put. Ipak, čak i ako je ova ideja inicijalno motivisana unutrašnjim pritiscima u Srbiji, ukoliko se postigne saglasnost država Zapadnog Balkana, ona može postati nešto mnogo veće. Ako države članice EU i njihove vlade odluče da ovu inicijativu pretvore u stvarni politički projekat, to bi bio čin historijske hrabrosti lidera i EU a i zemalja Balkana koji zaslužuje ulazak u evropsku i svjetsku historiju. Takva odluka stajala bi rame uz rame s vizijama Roberta Schumana, ali i s djelima velikana poput general Ajzenhauera, maršala Montgomerija, generala De Gol, ljudi koji su, nakon dva razorna svjetska rata i stradanja više od 100 miliona ljudi, imali snage da stvore NATO i Evropsku zajednicu kao temelje mira, sigurnosti i prosperiteta – kazao je Helez.
Zato poruke koje dolaze ako su iskrene moraju postati obavezujuće. Ako političari Evropske unije i lideri Balkana zaista vjeruju u europsku i euroatlantsku porodicu mira i prosperiteta, onda ovo moraju odmah pokrenuti – i dovršiti. Sve drugo bi bila još jedna propuštena šansa, ne samo za Balkan, nego i za samu Evropu - zaključuje.
